Karar Verme Süreçleri ve Maneviyatçılık - 1

Kariyer karar verme süreçlerinde maneviyatçı yaklaşımı incelemeden önce karar vermenin tanımları üzerinde durmanın daha doğru olacağını düşünüyorum. Özellikle ele alacağımız kuramların çıkış noktaları ve karar verme süreçlerine bakış açılarını daha iyi anlayacağımız düşünmekteyim. Haris (1998), karar vermeyi, alternatifler üzerindeki belirsizliği ve şüpheyi yeterli derecede azaltarak aralarından en uygununu seçmeyi içeren bir dizi işlem olarak tanımlamış ve karar vermede alternatiflerle ilgili bilgi toplamanın önemini vurgulamıştır. 

Janis ve Mann (1977) ise karar vermeyi, bireyin karşılaştığı çatışma ve stresi azaltmak için yaptığı eylem olarak tanımlamıştır. Kuzgun (2006) ise karar vermeyi, bir ihtiyacı gidereceği düşünülen bir nesneye, kişiye, duruma götürecek birden fazla yol olduğu zaman, ya da erişilmek istenen bir hedefin ihtiyacı karşılamada uygun ve yeterli olup olmadığı kesin değil iken yaşanan sıkıntıyı gidermek için eyleme geçme davranışı olarak tanımlamaktadır.

Bu tanımlar incelendiğinde ortak nokta olarak yaşanan bir belirsizlik, şüphe stres veya çatışma durumunda bireylerin bunları ortadan kaldırmak ve kendi istekleri doğrultusunda bir düzen ve huzur ortamı kurarak kendilerini mutlu edecek çaba ve eylemlerin tamamı ele alınmaktadır. Bu eylem ve çabalar yeni çözüm yolları üretmekten ziyade var olan çözüm veya seçenekler arasından en iyisini belirlemeyi amaçlamaktadır.

Kariyer konusunda karar verme süreçleri ise bireylerin özellikle eğitim ve meslek süreçlerinin öncesinde ve süreç içerisinde başa çıkılması gereken problemler olarak ele alınmaktadır (Chartrand, Rose, Elliot, Marmarosh ve Caldwell, 1993; Gati, Krausz ve Osipow, 1996; Osipow, Carney ve Barak, 1976). Bu görüşle birlikte bizim inceleyeceğimiz maneviyatçı yaklaşımın temsilcisi olan Bloch ve Richmond, Miller ve Tiedeman ile Hansen kariyer süreçlerinin bütün hayatımızı kapsadığını söylemekte ve alınan kararlarında sadece eğitim ve meslek hayatı değil bir bütün olarak hayatın içinde ele alınması gerektiğini dile getirmektedir (Sharf, 2017). 

Karar verme süreçlerinin incelendiği çalışmalarda yer alan diğer bir kavramda kariyer kararsızlığıdır. Kariyer kararsızlığı kariyer gelişimi ile ilgili problemleri, özellikle kariyer ile ilgili kararlar alınırken karşılaşılan problemleri ifade etmek için kullanılmaktadır (Lopez ve Ann-Yi, 2006). Kariyer kararsızlığı ile ilgili yapılan çalışmalarda kariyer karar verme süreçlerini daha iyi anlamamız yönünde bizlere yardımcı olmaktadır. 

Kariyer Danışmanı Recep Turan