Hansen'in Yaşam Planlamasına Bütüncül Yaklaşım ve Karar Verme Süreçleri

Sunny Hansen (1997, 2001, 2002), Goodman ve Hansen (2005), Skovholt, Hage, Kachgal ve Gama (2008) bireylerin kariyer karar verme süreçlerine yardımcı olurken toplumun daha iyi bir yer haline getirilmesine de odaklanmışlardır. Hansen çalışmalarında cinisyet, çok kültürlü sorunlar gibi iş yaşamında, ailede ve toplumda birbirini etkileyen değişikliklere odaklanmıştır.

Bu çalışmalarda Bloch ve Richmand ile Miller-Tiedeman’ın çalışmalarıyla birçok benzerlik taşımakla beraber onlardan farklı olarak yaşam rollerindeki değişim için sosyal bağlanmaya odaklanmaktadır. Yani diğer iki çalışmanın aksine yaşam rolleri ile sosyal bağlanma arasındaki ilişkiye odaklanmaktadır. Hansen çalışmalarında 6 kritik yaşam görevi ortaya koymakta ve danışmanlık süreçlerinde bunlara dikkat edilmesini önermektedir.

Değişen Küresel Dünyadaki Gereksinimlere Uygun İş Bulma: Toplumsal ve ekonomik değişimlerin farkındalığını içeren bir dünya görüşüne sahip olunacağı düşünülmektedir (Amundson, 2005). Teknolojinin gelişimi ve önemi ile birlikte, Hansen kültürel ve cinsiyet çeşitliğini vurgulayan, şiddeti ve fakirliği azaltacak, insan haklarını savunacak bir değerler sistemi oluşturulması gerektiğini belirtmektedir. Yani küresel bir sorumluluk bilincinin oluşması gerektiği üzerinde durmaktadır (Nakamura ve Watanebe-Murauko, 2006). Bu süreçte danışmanların danışanları bir rehber olarak yönlendirmesi ve desteklemesi gerektiği üzerinde durulmaktadır. Ayrıca toplumsal bir denge sağlanarak oluşacak karar verme süreçlerinde yaşanması muhtemel sorunların önlenebileceği belirtilmektedir.

Anlamlı bir bütün İçinde Yaşamlarımızı Dokumak: Hansen bireylerin rolleri üzerinde durmakta ve sorun yaşayan danışanların iş ve özel hayatları ile bütünleşmelerine ihtiyaçları olduğunu düşünmektedir. Yani bireyin hayatını diğer iki kuramdaki gibi bir bütün olarak ele almaktadır. İlişkilerde saygılı olma ve esnek olma üzerinde durulmakta ve toplumsal, entelektüel, fiziksel, manevi ve duygusal rollere önem verilmektedir. Yani yaşam rolleri konusunda danışmanlık süreçlerinde dikkat edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Burada belirtilen rollerin bir bütün olarak incelenmesi gerektiğini belirten Hansen, önceki iki kuramda olduğu gibi kişisel gelişim ve insanın kendisini tanımasının yaşam rollerindeki etkisini de önemsemektedir.

Aile ve İşi Bağlantılandırmak: Hansen çalışmalarında aile ilişkileri ile meslek/iş ilişkilerinin karşılıklı olarak etkileşim içinde bulunduğunu belirtmektedir. Burada olayın tek yönlü olmadığını ailenin iş hayatına uyum sağlaması kadar, iş hayatınında aileye uyum sağlaması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca Hansen, işverenlerin de daha esnek iş düzeni, değişen vardiyalar, daha çok ev merkezli işler geliştirme, iş ve aile seçiminde daha esnek davranma gibi noktalarda fırsatlar sunmasını önermektedir (Sharf, 2017).

Çoğulculuk ve Kapsamlılığa Değer Verme: Hansen danışmanlık sürecinde danışan ve danışmanın kültürel farklılıkları birlikte ele alması gerektiğini belirtmektedir. Bu süreçte bireylerin farklılıkları, kendi tutum ve ön yargıların anlamalarına danışmanların yardımcı olması gerekmektedir. Yani aslında danışanın kendi dünyasına yolculuğu ve kendi güçlü ve zayıf yönlerini fark etmesi ön plana çıkarılmaktadır. Bu durum önceki iki teorimizde de aynı şekilde ele alınmaktaydı. Hansen’in en büyük farklılığı bu yolculuk ve farkındalık sonucunda kültürel özellik ve farklılıkların üzerine daha çok eğilmesidir. Göçmen ve mülteci nüfusunun ihmal edildiğini düşünmesinden dolayı özellikle bu guruplarda yer alan insanların kariyer karar verme süreçlerinde kültürel farklılıkların çalışılması gerektiği üzerinde durmuştur Hansen.

Görev: Kişisel Geçişlerin ve Örgütsel Değişimin Yönetimi: Bireyler hayatın içinde pek çok değişimin olabileceğinin farkına varmalıdır. Evlilik, işten ayrılma, pozisyon değişiklikleri gibi pek çok nokta hayatımız içerisinde değişimlere yol açmaktadır. Bu değişimler her zaman rahat bir şekilde gerçekleşmez, bazen de stres oluşturan durumlarla karşı karşıya kalınabilir. Bir kriz anında işsiz kalmak gibi. Danışmanlık hizmetlerinde karar verme süreçleri tam bu noktada değişimlerin yönetilebilirliği ile ilgilenmelidir. Ayrıca önceden verilen sezgisel veya mantıksal kararlarında değişim süreçleri göz önüne alınarak incelenmesi önemli bir noktadır.

Unutulmamalıdır ki, sürekli değişim içindeki dünyamızda karar verirken pek çok belirsizlik ile de baş etmek zorundayız. Danışmanlar burada tamamen rehber görevini üstlenmeli ve cesaretlendirici olmalıdır. Hansen’in ortaya koyduğu bu görev Bloch-Richmond’un değişim teması ile tamamen örtüşmektedir. Ayrıca danışmana verilen görevlerde Miller-Tiedeman’ın verdiği öneriler ile örtüşmektedir.

Görev: Maneviyat ve Yaşamdaki Amacın Keşfedilmesi: Hansen’e göre maneviyatın keşfedilmesi hayatın en önemli görevlerinden biridir. Burada maneviyat daha üstün bir güç için duyulan arzu, başkalarını anlama ve onları önemseme, hayatın amacını keşfetmek gibi anlamlarla karşımıza çıkmaktadır (Sharf, 2017). Burada maneviyat hem dini ve felsefik olarak hem de psikolojik gelişim olarak ele alınmaktadır. Miller-Tiedeman ve Bloch ve Richmond’un çalışmalarında ise dini boyuttan ziyade ruhsal gelişim ve kişinin kendi dünyasına yaptığı yolculuk ön plana çıkmaktaydı.  Hansen’e göre hayatın amaçını keşfetmek yapılan işi daha anlamlı kılacaktır.

Hansen’in kuramına genel olarak bakacak olursak, hayatın içinde yer alan birçok önemli kavramın birbirine sıkıca bağlı olduğunu görmekteyiz. Hansen, bireylerin kişiliklerini keşfederken, kişiliklerinin etnik kökenden, cinsiyetten, sosyal sınıflardan, fiziksel engellerden, çevresel şartlar vb. şartlardan etkilendiği vurgulanmaktadır. Bundan dolayı danışmanlık süreçlerinde kariyer karar verme süreçleri bu parametreler ile birlikte bir bütün olarak ele alınmalıdır. Saydığımız bu maddelerin kişilerin yaşamsal rollerini etkilediği için karar verme süreçlerinde de etkili olduğu unutulmamalıdır. Hansen teorisinin hayata geçirilmesi sonucunda şirketlerin daha esnek politikalar uygulayabileceğini ve insani liderlik modellerinin geliştirilebileceği belirtmektedir.

Kariyer Danışmanı Recep Turan