Kariyer Danışmanlığı ve Etik

Kariyer

      Kariyer, tüm yaşamımız boyunca kendimiz için yaptığımız seçimler ve kendimize koyduğumuz hedefler doğrultusunda gerekli eğitimleri alarak, mesleki ve bireysel açıdan kendimizi gerçekleştirme sürecimizdir(APEGEM Yayıncılık, 2013). Bu süreçte karşılaşabileceğimiz olumsuzluk veya engellerden kurtulmamız noktasında uzmanlardan veya deneyimli insanlardan yardım almaktayız. Ülkemizde özellikle son yıllarda eğitim ve meslek hayatıyla ilgili sorunları kariyer danışmanları çözmektedir. Peki, kariyer danışmanı tam olarak kimdir ve neler yapar?

Kariyer Danışmanlığı

      Kariyer danışmanlığı, bireylerin mesleklere, kariyerlere, kariyer rollerine ve sorumluluklarına, kariyer kararları verme ve kariyer planlama, serbest zaman aktiviteleri planlama, kariyer yolları ve diğer kariyer gelişim aktiviteleri (örneğin özgeçmiş yazma, iş görüşmesi, iş arama teknikleri) onların kariyerleri ile ilgili çatışma ve sorunlara yönelik bireysel veya grupla sürdürülen danışma sürecidir (NCDA, 2013). Bu tanımdan yola çıkarak kariyer danışmanlarının üstlendiği rolleri danışanın savunucusu, eğitmen, yaşam koçu, danışan için rol model ve grup rehberi (lideri) olarak belirtebiliriz. Ama unutulmamalıdır ki, kariyer danışmanı psikolojik danışman veya psikoterapist değildir.  

Kariyer Danışmanlığında Etik Noktalar

      Kariyer danışmanlığı tanımından da anlaşılacağı üzere bireyin hayatını yönlendirmesi noktasında çok büyük bir sorumluluğa sahiptir. Ama asla unutulmamalı ki bu sorumluluk yerine getirilirken dikkat edilmesi gereken etik kurallar yer almaktadır. Bu kurallara uyulmaması sonucunda istenilen başarı asla elde edilemeyecek ve görüşmeler hem danışmanın hem de danışanın istemediği noktalara gidecektir. Danışan - danışman ilişkisinden ziyade iki arkadaş ya da sırdaş arasında yapılan sohbetlere dönüşecektir.

      Kariyer danışmanlığı sürecinde danışmanların dikkat etmeleri gereken ilk ve en önemli nokta sürekli olarak kendilerini geliştirmektir. Danışanların yardım istemesi muhtemel olan tüm konularda bilgi sahibi olmalıdırlar. Ayrıca danışmanlar sahip oldukları özellikler dışında herhangi bir ima veya iddia’da bulunmamalıdır. Unutulmamalı ki danışmanlar hizmet ettikleri danışanlara ve hizmetlerini gerçekleştirdikleri kurumlara karşı sorumludur. Ayrıca danışmanlar yetersiz kaldıkları noktalarda görüşmeleri durdurmalı ve diğer danışmanlardan veya süper vizyonlarından yardım istemelidir.

      Kariyer danışmanları sadece belge ile yapabilecekleri hizmetleri kabul etmelidir. Görüşmelerde ilk olarak görüşme sınırlarını çizmeli ve görüşme kurallarını danışana açıklamalıdırlar.

      Kariyer danışmanları için diğer bir önemli noktada danışanları ya da eski danışanları ile cinsel, fiziksel ya da romantik açıdan yakınlık kurmamalarıdır. Kariyer danışmanları kasten ya da tekrarlanan cinsel temelli yorumlar, el kol hareketleri ya da fiziksel temas olarak tanımlanan cinsel tacize göz yummamalı ya da kendileri tacizde bulunmamalıdır. Kariyer danışmanları kendi sorunlarını görüşmelerde dile getirmekten kaçınmalıdır. Unutulmamalıdır ki danışmanlar her zaman davranışlarından dolayı sorumludur. Ayrıca tavsiyeleri ve hareketleri başkalarının yaşamlarını değiştirebilmektedir.

      Danışman danışanın seçme özgürlüğü ihtiyacını mutlaka kabul etmelidir. Görüşmelerde danışman danışanın sınırlarını çizmemeli ve özel koşullar altında,  danışman danışanların seçme özgürlüğünü sınırlandırabilecek şartlarından haberdar etmek zorundadır. Yani danışman yardım ilişkisine başladığında ya da daha öncesinde, ilişkiyi etkileyebilecek amaçlar, hedefler, teknikler, prosedür kuralları ve kısıtlamalardan danışanı haberdar etmek zorundadır. Danışmanın en önemli yükümlülüğü bireysel olarak ya da bir grup ilişkisi içinde yardım alan danışan(lar)ın dürüstlüğüne saygı duymak ve refah seviyesini yükseltmektir.

      Danışman çeşitli etnik, ırk, din, fiziksel engel ve sosyoekonomik gruplardan danışanların olabileceğini düşünmeli ve tüm ekipmanlarında (testler, uygulamalar vb…) bu durumu göz önünde bulundurmalıdır. Danışman ve denetçi değerlendirmenin uygunluğunu dikkatlice gözden geçirmelidir. Genel doğruluk, güvenilirlik ve ilgili konular, değerlendirmeler kariyer kararları için uygulandığında, etik olmalarının yanı sıra yasal olarak da sorgulanabilir.

      Gizlilik ilkesine dikkat edilmeli ilişkisi ve sonucundaki bilgiler gizli kalmalıdır. Danışmanlar yeterliklerinin sınırlarını tanımalıdırlar ve yalnızca hazırlandıkları işlevleri yerine getirmelidirler. Danışmanlar muhtemelen aksatıcı ve zarar verici olabilecek şartlar ile ilgili işverenlerini uyarmalı, kendi verimliliklerini sınırlayacak şartları işverenlerine bildirmelidirler.

      Bahsettiğimiz bu kurallar dünyadaki birçok kariyer danışmanlık kuruluşu (NCDA vb…) tarafından kabul edilmektedir. Görüşmelerin daha verimli geçmesi amacıyla yazılı hale de getirilmiştir. Kariyer danışmanları bireyin hayatını yönlendirmesi noktasında üstlendikleri sorumlulukların farklında olarak verecekleri hizmetler hem bireyin hem de toplumun gelişiminde çok önemli bir nokta oluşturmaktadır. Bunun için danışmanlar etik konusunda dikkatli olmalı ve bu çerçevede en iyi hizmeti danışanlarına sunmalıdır.

Kaynakça

APEGEM Yayıncılık. (2013, Aralık 16). Hakkında: APEGEM. Aralık 16, 2013 tarihinde APEGEM web sitesi: https://www.pegem.net adresinden alındı

NCDA. (2013, Aralık 16). Hakkında: National Career Development Association. Aralık 16, 2013 tarihinde National Career Development Association: http://www.ncda.org/ adresinden alındı

http://www.kariyerpenceresi.com/?yazarlarimiz,99,360